نحوه درخواست نیابت قضایی به چه صورت است؟
نحوه درخواست نیابت قضایی به چه صورت است؟
در این مقاله از وکیل حامد اسکندری ما قصد داریم احکام قضایی مرتبط با نیابت قضایی را شرح دهیم تا با مفهوم برخی مطالب و درخواست های صادر شده بیشتر آشنایی داشته باشید و لزوم این فرآیندها را در اجرای احکام و پیگیری های قضایی بیشتر درک کنید. در این مطلب شما مفهوم نیابت قضایی را درک خواهید کرد و با انواع نیابت قضایی آشنا خواهید شد همچنین سوالاتی از قبیل مدت اعتبار نیابت قضایی چقدر است ؟ تفاوت نیابت قضایی در آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری در چیست؟ درخواست نیابت قضایی کیفری چگونه انجام خواهد شد ؟ و سوالاتی از این قبیل را پاسخ خواهیم داد.
نیابت قضایی کیفری چیست؟
برای اینکه بدانیم نیابت قضایی کیفری به چه معناست و انواع نیابت قضایی را بشناسیم بهتر است از نظر ریشه ای معنای این عبارت را درک کنیم. واژه “نیابت” به معنای واگذار و جانشین قراردادن دیگری است و از نظر اصطلاحی “نیابت قضایی” زمانی به کار گرفته می شود که مرجع قضایی دارای پرونده ی رسیدگی بخصوصی به مرجع قضایی دیگری درخواستی در خصوص اینکه در حوزه ی خارج از مسئولیت خود تحقیقاتی را انجام دهد. قرار نیابت قضایی یکی از قرارهایی است که دادسرا ممکن است در طول فرایند دادرسی کیفری صادر می نماید. در فرآیند دادرسی ممکن است بازپرس برای رسیدن به نتیجه ای نیاز به تحقیق از متهم، معاینه و یا بازبینی محلی، استماع شهادت شهود و مطلعین را داشته باشد ولی اجرای این موارد خارج از حوزه قضایی محل ماموریت بازپرس است در چنین شرایطی لازم است که درخواست نیابت قضایی صادر گردد تا بازپرس امکان پیگیری و تحقیقات مربوطه را داشته باشد. قانون آیین دادرسی کیفری ماده ۱۱۹ به تعریف و شرایط درخواست نیابت قضایی کیفری بطور کامل پرداخته است. بطور کلی دادسرا در حوزه ی قضایی دیگر اجازه تحقیقات ندارد ولی براساس این ماده زمانی که دادسرایی نیاز پیدا کند تا در حوزه ی قضایی دیگری، تحقیقات و امور دیگری را انجام دهد، در این بین می تواند به بازپرس محل مورد نظر تقاضایی ارسال کند تا تحقیقات مورد نظر خود را انجام دهد. به عنوان مثال جرمی را در نظر بگیرید که در استان تهران رخ داده است و اما شاهد اصلی این جرم در استان قزوین سکونت دارد و امکان حضور در استان تهران را ندارد، در چنین شرایطی بازپرس تهران به بازپرس قزوین درخواست نیابت قضایی کیفری می دهد تا اظهارات شاهد را ثبت و ارائه نماید. این کار به منظور تسریع در روند پرونده انجام میگیرد و این امکان نمی باشد که بازپرس برای هر موضوع به حوزه قضایی دیگری شخصا مراجعه کند بنابراین بر اساس این ماده می تواند از حوزه ی قضایی دیگر درخواست کمک کند. همچنین بخوانید: نحوه پیگیری و شکایت برای انتشار تصاویر خصوصی و هک اینستاگرام
تفاوت نیابت قضایی کیفری در آیین دادرسی مدنی در چیست؟
درخواست نیابت قضایی در آیین دادرسی کیفری که تا اینجا با ماهیت آن آشنا شدیم در مقایسه با ماهیت نیابت قضایی در آیین دادرسی مدنی تفاوت چندانی ندارد و تنها در فرآیند آن تفاوتی وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. نیابت قضائی در ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی تعریف شده است. براساس این ماده، در مواردی که دلایلی همانند تحقیقات از مطلعین و گواهان / معاینه محل و یا هر اقدام دیگری موجب آن شود که رسیدگی در دادگاه دیگری خارج از حوزه رسیدگی کننده انجام شود، مرجع مذکور به مرجع صالح باید نیابت دهد تا رسیدگی را انجام دهد مگر اینکه مباشرت دادگاه شرط بوده باشد. همچنین پس از رسیدگی توسط دادگاه نیابت گیرنده، باید رسیدگی مورد وثوق دادگاه نیابت دهنده باشد وگرنه معتبر نخواهد بود. همچنین براساس ماده عنوان شده، موارد اعطای نیابت قضایی فقط به تحقیقات از مطلعین و گواهان و معاینه محل محدود نمیشود و ذکر جمله ی ” هر اقدام دیگری ” این اختیار را به دادگاه میدهد تا در هر موردی که خود تشخیص میدهد، درخواست اعطای نیابت قضایی کند.